Szczubioł Andrzej z Ciechomic i Kozłowa h. Wężyk (zm. 1457), kasztelan gostyniński i płocki, wojewoda rawski.
Był synem Stefana (Szczepana) z Jasieńca i Ciechomic (zob.) i bliżej nieznanej Sędki. Braćmi S-a byli: Mikołaj z Ciechomic, pleban w Gostyninie (1390–6), kanonik płocki (1396–1412) i kustosz kapit. włocławskiej (1394–1412), oraz Jan z Dłotowa (obecnie Dłutowo), sędzia gostyniński (1430–4) i cześnik płocki (1435–46), protoplasta Dłotowskich h. Wężyk.
Dn. 30 VI 1407 S. wraz z bratem Janem dokonał w Kutnie, w obecności ks. płockiego Siemowita IV, podziału ojcowizny. Otrzymał wówczas Kozłów nad Bzurą (obecnie Kozłów Szlachecki), Jasieniec, Ciechomice, Złotą, Zajezierz (obecnie Zaździerz) i Ćmiszewo w ziemi gostynińskiej. Dokument wspominał również o dożywotnich uprawnieniach dla matki i brata, Mikołaja. Odtąd S. pisał się z Kozłowa i Ciechomic.
W dokumencie z 6 VI 1412 Pawła ze Swarocina, prepozyta klasztoru norbertanek św. Marii Magdaleny w Płocku, został S. określony jako strenuus. Otrzymał wówczas wójtostwo w klasztornej wsi Łącko, leżącej obok Ciechomic, i podjął się założenia tam nowej osady klasztornej, Woli Łąckiej, otrzymując dożywotni zarząd nad tym wójtostwem. W r. 1416 uczestniczył po stronie ks. Siemowita IV w jego konflikcie (prawdopodobnie o zakres władzy i kontakty księcia z zakonem krzyżackim) z królem polskim Władysławem Jagiełłą. Z rozkazu króla wraz z podkomorzym płockim Janem z Ćwiklina h. Prawda został uwięziony bez podania zarzutów. Zwolniony, otrzymał po Abrahamie z Pliszczyna urząd kaszt. gostynińskiego; z tytułem kasztelana i star. płockiego wystąpił w dokumencie książęcym z 17 VI 1417, potwierdzającym sprzedaż wójtostwa w Bielsku. Wysoką godność kasztelana otrzymał od Siemowita IV, zapewne w nagrodę za lojalność. Z jego ramienia był wysłany jako poseł do Malborka, co potwierdził list książęcy z 2 V 1421 do wielkiego mistrza Michała Kuchmeistera. We wrześniu 1422, wraz z innymi dostojnikami mazowieckimi, był S. jednym z gwarantów pokoju wieczystego, zawartego przez stronę polską z zakonem krzyżackim nad jeziorem Mełno; do wystawionego wówczas dokumentu przywiesił swą pieczęć z h. Wężyk. W Parczewie, wraz z podskarbim książęcym Goworkiem z Woli i Wałowic, został 9 II 1424 powołany przez króla na jednego z sędziów nadwornych, rozsądzających wg prawa lwowskiego (ruskiego) sprawę o zabójstwo. Niewykluczone, że 5 III t.r. w Krakowie uczestniczył w koronacji Zofii Holszańskiej, przebywając w otoczeniu królewskim najpewniej na polecenie chorego Siemowita IV. Dn. 27 IX był świadkiem ugody zawartej w Płocku między księciem a bp. płockim Jakubem z Kurdwanowa. Jako asesor zasiadał 30 XI w sądzie książęcym, który rozstrzygał spór między Sieciechem z Oraczewic (obecnie Oraczew) a Siemowitem IV o zabór wsi Sójki, leżącej w ziemi gostynińskiej.
Po śmierci Siemowita IV, na początku stycznia 1426, występował S. w otoczeniu księżnej-wdowy Aleksandry. Zawdzięczał jej urząd star. gostynińskiego, który sprawował zapewne do jesieni 1428 (jego następca, Marcin Światłydzień z Gośliny, został poświadczony w dokumencie księżnej z 13 VI 1429). Obok innych urzędników mazowieckich, S. wystąpił 26 VII 1429 w akcie wystawionym w klasztorze Norbertanek w Płocku. Najpewniej po śmierci Sasina Gęby z Trębek h. Prawda, po raz ostatni odnotowanego w źródłach 2 I 1432, a przed 2 VII 1432, awansował na urząd kaszt. płockiego. Jego następca na kaszt. gostynińskiej, Adam z Życka h. Junosza, pojawił się na tym urzędzie 20 X t.r. Jako kaszt. płocki występował S. w otoczeniu ks. rawskiego Siemowita V i 15 XII 1434 w Wiskitkach był świadkiem nadania prawa chełmińskiego dla m. Sochaczewa. W listopadzie 1435 był jednym z gwarantów układu granicznego zawartego między książętami mazowieckimi Siemowitem V i Władysławem I. Wraz z innymi urzędnikami mazowieckimi poświadczył 31 XII t.r. w Brześciu Kujawskim akt pokoju polsko-krzyżackiego, do którego przywiesił pieczęć. Jako sędzia polubowny wystąpił 14 II 1438 w Płocku w sprawie między książętami: płockim Władysławem I i czerskim Bolesławem IV a bp. płockim Stanisławem Pawłowskim i tamtejszą kapitułą; do aktu przywiesił pieczęć z napisem «S[igillum] Andree de Czechomicze». Był świadkiem zakupu wsi Wilków (ziemia sochaczewska), dokonanego 26 VII 1439 w Sochaczewie przez ks. Siemowita V, a w październiku 1440 potwierdził sprzedaż Wilkowa ks. Władysławowi I. Urząd kaszt. płockiego sprawował nie dłużej niż do poł. r. 1443. Przed 5 VIII t.r. otrzymał, jako pierwszy, nowo utworzony przez ks. Władysława I najwyższy urząd w hierarchii ziemskiej – wojewody rawskiego. Był pierwszym znanym woj. rawskim. Jako jeden z sędziów polubownych wydał 21 IV 1446 wyrok w sporach między wikariuszami wieczystymi katedry płockiej a mieszczanami płockimi oraz między bp. płockim Pawłem Giżyckim a płockimi rybakami. Niespełna miesiąc później uczestniczył w ugodzie zawartej przez ks. Władysława I z bp. poznańskim Andrzejem Bnińskim, która dotyczyła dziesięcin z dóbr diec. poznańskiej położonych w granicach księstwa rawskiego.
S. zgromadził znaczny majątek, w części odziedziczony po ojcu, a następnie powiększony dzięki licznym nadaniom książęcym i związkom małżeńskim. Ok. r. 1417 nabył Sierochowo, należące wcześniej do jego brata Jana, oraz sąsiedni Komadzyn (obecnie Komadzyń). Posiadał dom w Płocku, położony naprzeciw kościoła p. wezw. Świętej Trójcy. Za 720 grzywien sprzedał 25 VI 1438 wsie Jasieniec i Ćmiszewo łowczemu gostynińskiemu Krystynowi z Roszków h. Gozdawa, kupił natomiast Dębsko (obecnie Dębsk Stary) koło Kozłowa. W lutym 1446 S. i jego brat Jan z Dłotowa sprzedali za 10 kop gr pospolitej monety plac w Płocku tamtejszemu mieszczaninowi Stefanowi. S. należał do nielicznej grupy możnych mazowieckich, która aktywnie uczestniczyła w zarządzie księstwem; najpewniej wchodził w skład rady książęcej. Często przebywał w otoczeniu kolejnych książąt rządzących zachodnim Mazowszem: Siemowita IV, Siemowita V i Władysława I. Temu ostatniemu pożyczał pieniądze pod zastaw dóbr z domeny książęcej; spłacał je jego następca Siemowit VI, czyniąc zapisy na wsiach książęcych dla najmłodszego syna S-a, Andrzeja (zob.). Synowi temu przekazał S. przed 28 III 1448 wsie Kozłowo, Złotą i Dębsko. Po raz ostatni wystąpił w źródłach 21 XI 1452 jako świadek dokumentu ks. Władysława I dla Jana z Koziebród h. Bolesta. Zmarł prawdopodobnie krótko przed 10 IX 1457, kiedy poświadczony był już następny woj. rawski Jan Kwaczała z Nieborowa h. Prawda.
S. był dwukrotnie żonaty. W nieznanym bliżej pierwszym związku miał syna Macieja (ur. ok. 1406), który był duchownym. Wg supliki do papieża Marcina V z września 1427 miał on wówczas 21 lat i od ok. dwóch lat zajmował bez dyspensy papieskiej bogate beneficjum plebana w książęcym Gostyninie, które objął po Stanisławie Pawłowskim, wybranym po śmierci Jakuba z Kurdwanowa (1425) na biskupstwo płockie. Drugim synem S-a z tego małżeństwa był zapewne Szymon zwany Gostyńskim z Ciechomic, rycerz pasowany, żonaty nie później niż od r. 1437 z Anną, córką Ścibora z Sąchocina h. Rogala, marszałka ks. mazowieckiego Janusza I. Po r. 1416 poślubił S. Annę, której ok. r. 1420 oprawił wiano na dobrach Komadzyn i Sierochowo. Oboje otrzymali 3 V 1428 od papieża Marcina V odpust zupełny na wypadek śmierci. Z tego małżeństwa miał syna Andrzeja. Po śmierci S-a, a przed 18 VI 1461, Anna poślubiła Niemierzę z Nieborowa h. Prawda.
Boniecki, III 158 (Ciechomscy h. Wąż – z błędami), XII 95 (z Kozłowa); Radzimiński, Prałaci i kanonicy, II 108–9; – Grzybowski M. M., Parafia Ciechomice w przededniu swego 600-lecia (1392–1992), „Studia Płockie” T. 15: 1987 s. 215–23; Janeczek A., Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w., Wr. 1991 s. 343 (Kozłowscy h. Wąż); Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II 513 (błędne zaliczenie Kozłowskich do h. Lis); Pacuski K., Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku. Studium z dziejów osadnictwa i elity władzy na Mazowszu średniowiecznym, W. 2009; tenże, O rodzie Wężyków na Mazowszu w XIV–XV wieku, w: Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Prace ofiarowane profesorowi Januszowi Bieniakowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecie pracy naukowej, Red. A. Radzimiński i in., Tor. 1997 s. 213–24; Piętka J., Mazowiecka elita feudalna późnego średniowiecza, W. 1975 s. 48–50 (z błędami); Sikora F., Uroczystości koronacyjne królowej Zofii w 1424 r., w: Kościół. Kultura. Społeczeństwo. Studia z dziejów średniowiecza i czasów nowożytnych, Red. S. Bylina, W. 2000 s. 165; Supruniuk A., Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374–1425). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV wieku, W. 1998; Szybkowski S., Nowe źródła do dziejów polsko-krzyżackich rokowań w Brześciu Kujawskim w grudniu 1435 r., „Ziemia Kujawska” T. 16: 2003 s. 79–100; Świeżawski A., Administracja, gospodarka i skarbowość księstwa rawskiego 1313–1462, Częstochowa 1991 s. 15 (z błędami), s. 20; tenże, Rawskie księstwo Piastów mazowieckich 1313–1462. Dzieje polityczne, Ł. 1974 s. 103, 160; Wilska M., Ścibor z Sąchocina – przykład niezwykłej kariery dworskiej z początku XV wieku, „Społ. Polski Średniowiecznej” T. 5: 1992 s. 230; Wolff, Studia nad urzędnikami maz., s. 293; Wolff A., Starszeństwo urzędów (metoda ustalania na przykładzie hierarchii ziemskiej Mazowsza udzielnego), W. 1929 s. 17; – Acta capitulorum Crac.; Bull Pol., III, IV; Cod. Pol., II cz. 2 nr 573; Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, Wyd. P. Nowak, P. Pokora, P. 2004 s. 56 pieczęć 50 (reprod.); Gawarecki W. H., Przywileje, nadania i swobody przez królów polskich, książąt mazowieckich i biskupów płockich udzielone miastom województwa płockiego, W. 1828 s. 126–31; Iura Masoviae terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1972 I; Kod. maz. (Lubomirskiego); Matricularum summ., IV/3, V/1; Mazowieckie przywileje rodowe z XIV i XV w., Wyd. W. Semkowicz, „Arch. Kom. Hist.” T. 11: 1913 nr 6 s. 386, nr 7 s. 388; Metryka księstwa mazowieckiego z XV–XVI w. T. 1: Księga oznaczona nr 333 z lat 1417–1429, Wyd. A. Włodarski, W. 1918 nr 270; Mon. Pol. Hist., VI (Articuli Vladislao Regi Poloniae a ducibus Masoviae traditi Sandomiriae A. D. 1426); Piotrowski T., Wdowiszewski Z., Średniowieczne zapiski heraldyczne łęczyckie, „Mies. Herald.” T. 14: 1935 nr 25; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, Hrsg. E. Joachim, W. Hubatsch, Goettingen 1948 I/1; Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert (1398–1437), Hrsg. E. Weise, Koenigsberg 1939 I nr 181; Zbiór dok. m. Płocka, I; Zbiór dok. mpol., cz. 2 nr 453, cz. 3 nr 599 (falsyfikat); – AGAD: Metryka Kor., t. 3 k. 211v, 267v–8, 312v, t. 5 k. 34–4v, t. 6 k. 356, t. 32 k. 318v, t. 47 k. 430–1, t. 59 k.91v–5v, t. 91 k. 153v–4v, t. 93 k. 153–4, t. 97 k. 109v–11, t. 136 k. 156–6v, t. 335 k. 5, 54, 107, 139–9v, t. 336 k. 14–14v, 88v–90v, t. 337 k. 54, 79v–80, 105v, 121–1v, 135, t. 341 k. 22, Dok. perg. nr 474, 503, 8911, Księga ziemska brzeska, 5 k. 86v–7; Arch. Diec. w Płocku: Dok. perg. nr 146, 153, 225, 233, 253, 341, Acta Episcopalia, rkp. 5 k. 5v, Kodeks dyplomatyczny Norbertanek Płockich, k. 59–60; B. Kórn.: rkp. 194 k. 39, 89; IH PAN: Kartoteka Pracowni Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza do r. 1526 (Ciechomice, Ćmiszewo, Brzozów, Dębie, Jasieniec, Komadzyn, Kozłów Szlachecki, Mnich, Sierochowo, Wiączemin, Złota, Zajezierze).
Anna Supruniuk